H Κέρκυρα έχει μιαν εξαιρετικά πλούσιακαιμακρά ιστορική διαδρομή. Η σημαντική γεωγραφική της θέση και ο φυσικός της πλούτος, την έκαναν μήλο της Εριδος για όλους όσους ήθελαν να κυριαρχήσουν στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου. Η Κέρκυρα υπήρξε μεγάλη ναυτική δύναμη στα αρχαία χρόνια και η κατοχή της είλκυε πάντα όλες τις μεγάλες ναυτικές δυνάμεις της Μεσογείου. Φοίνικες, Κορίνθιοι, Ρωμαίοι, Νορμανδοί, Βενετσιάνοι, Γάλλοι και Αγγλοι, ήταν κατά καιρούς οι κυρίαρχοι του νησιού. Οι μακρές ιστορικές της περιπέτειες έδωσαν στον λαό της μιαν ιδιαίτερη πνευματική αντοχή και τον έκαναν ικανό να αξιοποιήσει δημιουργικά τις πολλές εμπειρίες του, από τους ποικίλους κατακτητές. Ετσι, η Κέρκυρα έγινε τόπος πολιτιστικού συγκρητισμού και δημιουργίας ενός πολιτισμικού αμαλγάματος μοναδικού στον, έτσι κι αλλιώς σύνθετο, μεσογειακό κόσμο. Η Κέρκυρα κληρονόμησε από την ιστορική της διαδρομή μιαν εξαιρετικά ιδιαίτερη πολιτιστική φυσιογνωμία, μοναδικής στον ελλαδικό χώρο· κι αυτό δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της ιστορικής τύχης, αλλά κυρίως της ικανότητας του λαού της να ανταπεξέρχεται στις αντιξοότητες και να καλλιεργεί την ελευθερία του, προάγοντας την πνευματική του ανάπτυξη και αξιοποιώντας την καλλιτεχνική και δημιουργική του φύση. Γιατί, σε πολύ λίγους τόπους θα συναντήσει κανείς έναν λαό τόσο δημιουργικό και καλλιτεχνικά προικισμένο, που οι ιστορικές του περιπέτειες, όχι μόνο δεν κατέστειλαν αυτά του τα τάλαντα, αλλά, αντίθετα, πλούτισαν την εκφραστική τους δύναμη και πλάτυναν τους δημιουργικούς τους ορίζονυες. Ετσι, η διαδοχή των κατακτητών, όχι μόνο δεν ισοπέδωσε τον χαρακτήρα του κερκυραϊκού λαού, αλλά αντίθετα του προσέδωσε έναν κοσμοπολιτισμό μοναδικό στον ελληνικό κόσμο. Η δε πνευματική του αντίσταση τον πλούτισε με την χαρακτηριστική του ευγένεια. Αυτή η ευγένεια του κερκυραϊκού λαού, που εκφράζεται ιδιαίτερα στην γλώσσα του και στην μουσική του, τον κατατάσσει στην πρώτη θέση μεταξύ των λαών της Μεσογείου και συναγωνίζεται επάξια την μοναδική φυσική ομορφιά του τόπου του. Αυτή είναι ίσως το σπουδαιότερο μνημείο του νησιού. Ενα ζωντανό μνημείο μιας μακραίωνης πολιτιστικής ιστορίας.

Η Κέρκυρα κατοικείται ήδη από την παλαιολιθική εποχή, όταν ήταν ακόμη τμήμα της Ηπείρου, πριν την άνοδο των νερών μετά το τέλος της τελευταίας παγετωνικής περιόδου. Οι πρώτοι επώνυμοι κάτοικοί της ήταν οι περίφημοι μυθικοίθαλασσοπόροιΦαίακες.Λαός προελληνικός, άγνωστης καταγωγής, που σώθηκε στην μνήμη των μεταγενεστέρων σαν κορυφαίοι θαλασσοπόροι, με σχεδόν υπερφυσικές ικανότητες.

Από τον 8ο αι. π.Χ. το νησί έγινε κορινθιακήαποικία και εισήλθε δυναμικά στην ιστορία. Το νησί πολύ γρήγορα αναπτύχθηκε οικονομικά και πολιτικά και ανεξαρτοποιήθηκε από την Κόρινθο, αν και δεν έπαψαν να το διεκδικούν οι Κορίνθιοι. Μάλιστα από εδώ ξεκίνησε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, σύμφωνα με την αναλυτική καταγραφή των γεγονότων από τον Θουκιδίδη, σαν αποτέλεσμα της διαμάχης Κορίνθου και Αθήνας για την επιρροή στο στρατηγικά σπουδαίο νησί. Οι εσωτερικές όμως πολιτικές διαμάχες αποδυνάμωσαν την Κέρκυρα, που τελικά κατέληξε στην εθελούσιαρωμαϊκή κυριαρχίατο 229 π.Χ., κατά την οποία διατήρησε μια σχετική αυτονομία, σε αναγνώριση των υπηρεσιών που παρείχε στον ρωμαϊκό στόλο. Την περιόδο αυτή (1ος αι.) οι μαθητές τουΑποστόλου Παύλου, Ιάσωνας και Σωσίπατρος θα κηρύξουν τον Χριστιανισμό στο νησί. Στους επόμενους δύο αιώνες η Εκκλησία της Κέρκυρας θα αναπτυχθεί και θα μετάσχει με τον επίσκοπό της Απολλόδωρο στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο.

Μετά τον 4ο αι. η Κέρκυρα περιέρχεται στο Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος και ακολουθεί την τύχη και τις περιπέτειες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι τον13ο αι.Τα μεσαιωνικά χρόνια ήταν δύσκολα για την Κέρκυρα, που ταλαιπωρήθηκε από τις αλλεπάλληλες επιδρομές των βαρβαρικών φύλων. Ο 13ος και ο 14ος αι. ήταν αιώνες μεγάλης πολιτικής ανωμαλίας και διαρκών αλλαγών, που ταπείνωσαν την κοινωνία του νησιού και διέλυσαν τους θεσμούς του, με αποτέλεσμα το 1386 να παραδοθεί από την τοπική αριστοκρατία στην ενετική κυριαρχία, που ήδη κυριαρχούσε στα νερά της ανατολικής Μεσογείου και μάλιστα της Αδριατικής. Η Κέρκυρα, στην είσοδο της Αδριατικής και φυσική γέφυρα μεταξύ των ελληνικών θαλασσών και της Ιταλίας, ήταν η μεγάλη επιθυμία της Βενετίας.

Η περίοδος της ενετικής κυριαρχίας διήρκεσε τέσσερις αιώνες, μέχρι το 1797. Οι αιώνες αυτοί ήταν αιώνες μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης για την Κέρκυρα και ήταν η περίοδος που το νησί διαμόρφωσε τον ιδιαίτερο οικιστικό του και πολιτιστικό του χαρακτήρα. Ηταν όμως και τα χρόνια μιας σκληρής φεουδαρχικής εξουσίας, που κράτησε το μεγάλο μέρος του γηγενούς πληθυσμού στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής. Ο λαός της Κέρκυρας μπόρεσε να διατηρήσει την ταυτότητά του με μεγάλο πνευματικό αγώνα και να βγεί από αυτήν την δουλεία πλούσιος ψυχικά και με μια μοναδική πολιτική ελευθεροφροσύνη.

Από το 1797 μέχρι και το 1864, όταν δηλαδή η Κέρκυρα ενσωματώθηκε στο νεοελληνικό κράτος, το νησί άλλαξε πολλούς κυριάρχες· Γάλλους, Ρώσους και Αγγλους. Οι διαρκείς αυτές πολιτικές αλλαγές, παρόλα τα προβλήματα και τον πόνο που έφεραν, είχαν και ένα καλό για τον κερκυραϊκό λαό: δημιούργησαν τις προϋποθέσεις να αναδειχθεί ο λαός σε κεντρικό παράγοντα της πολιτικής ζωής και να κάνει την Κέρκυρα το πεδίο όπου θα αναπτυχθεί μια πρώϊμη ελληνική συνταγματική δημοκρατία, ήδη από το 1800, με την ίδρυση της Επτανήσου Πολιτείας. Σε αυτά τα χρόνια και σε αυτά τα πλαίσια θα ιδρυθεί, το 1824, και το πρώτο νεοελληνικό πανεπιστήμιο, η Ιόνιος Ακαδημία. Η Ιόνιος Ακαδημία έγινε το λίκνο της πνευματικής και ακαδημαϊκής αναγέννησης της Ελλάδας και συγκέντρωσε πλήθος διανοουμένων και σπουδαστών από όλη την ελληνική επικράτεια, μέχρι την ενσωμάτωση των Ιονίων στο νεοελληνικό κράτος, το 1864, οπότε και έπαυσε την λειτουργία της για να ενισχύσει με το καθηγητικό δυναμικό της και την βιβλιοθήκη της το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1864, που η Κέρκυρα ενσωματώθηκε στο νεοελληνικό κράτος, το νησί θα ακολουθήσει πλέον τις τύχες τις υπόλοιπης Ελλάδας.